Essen – miasto na prawach powiatu w zachodniej części Niemiec, w kraju związkowym Nadrenia Północna-Westfalia. Pełni funkcję portu nad Ruhrą i nad Kanałem Ren-Herne. Siedziba biskupstwa rzymskokatolickiego. Od roku 1972 miasto uniwersyteckie. W roku 2010 Essen wraz z sąsiednimi miastami pod nazwą RUHR.2010 było Europejską Stolicą Kultury.